როგორ ხდება გმო-ს შემცველი პროდუქციის რეგულირება?

აშშ-ში, გენმოდიფიცირებულ მარცვლეულს სამი სხვადასხვა სააგენტო არეგულირებს. ყველაზე დიდი ყურადღება FDA-ს საქმიანობას ექცევა ხოლმე. გმო-საკვების მარეგულირებელი კონკრეტული კანონი არ არსებობს, თუმცა, შექმნილია ნებაყოფლობითი “კონსულტაციის” პროცესი კომპანიებისთვის, ვისაც გენმოდიფიცირებული მარცვლეულის გაყიდვა სურს. ეს უკანასკნელნი ატარებენ უსაფრთხოების შეფასების პროცედურებს, სადაც ისაზღვრება, ახალი ორგანიზმი ხომ არ შეიცავს ტოქსიკურ ან ალერგიის გამომწვევ ნივთიერებებს. FDA-ს მეცნიერები კი გამოითხოვენ ხოლმე დამატებით ინფორმაციას ან ნიშნავენ დამატებით ტესტებს. სადღეისოდ, ეს პროცესი 96 ტიპის მარცვლეულმა გაიარა.

კრიტიკოსები ყურადღებას ამახვილებენ იმ ფაქტზე, რომ ეს პროცესი ნებაყოფლობითია და არ არსებობს კანონი, რომელიც კონკრეტული ტიპის ტესტებს ითხოვს. ბიოტექნოლოგიური კომპანიები კი ხშირად ახსენებენ, რომ რეალურად FDA-ს რეგულაცია არც ისე “ნებაყოფლობითია”. ისინი უამრავ ცდას ატარებენ და სააგენტოს ყველა მოთხოვნილი მონაცემით უზრუნველყოფენ.

უნდა აღინიშნოს, რომ გმ-საკვებზე ევროკავშირს გაცილებით მკაცრი პოლიტიკააქვს ჯერკიდევ 2003 წლიდან. კანონის მიხედვით, ბაზარზე გასვლამდე, ყველა გენმოდიფიცირებულმა პროდუქტმა მკაცრი შემოწმება უნდა გაიაროს. ნებართვის მიღების შემდეგაც, ცალკეულ ქვეყნებს მაინც აქვთ მათი აკრძალვის უფლება. შესაბამისად, ევროპაში, აშშ-სთან შედარებით, ბევრად ნაკლები გმ-მარცვლეული და საკვებია.

საქართველოში გმო-პროდუქციის რეგულირებას სურსათის ეროვნული სააგენტო ახორციელებს. ჩვენი კანონმდებლობით, გმო-ინგრედიენტების შემცველი პროდუქციის შემოტანა დაშვებულია, მაგრამ გენმოდიფიცირებული თესლის შეძენა ფერმერებს აკრძალული აქვთ.